تعریف مدیریت موجودی

مدیریت موجودی چیست؟

مدیریت موجودی به فرآیند سفارش، ذخیره، استفاده و فروش موجودی یک شرکت اشاره دارد. این شامل مدیریت مواد خام، اجزاء و محصولات نهایی و همچنین انبارداری و پردازش چنین اقلامی است.

• مدیریت موجودی کل فرآیند مدیریت موجودی ها از مواد خام تا محصولات نهایی است.
• مدیریت موجودی تلاش می‌کند تا موجودی‌ها را به‌طور کارآمدی ساده‌سازی کند تا هم از مازاد و هم کمبود جلوگیری کند.
• دو روش اصلی برای مدیریت موجودی عبارتند از (JIT) و MRP برنامه ریزی مواد مورد نیاز جهت تولید

درک مدیریت موجودی

موجودی یک شرکت یکی از با ارزش ترین دارایی های آن است. در خرده‌فروشی، تولید، خدمات غذایی، و سایر بخش‌هایی که دارای موجودی هستند، نهاده‌ها و محصولات نهایی یک شرکت هسته اصلی تجارت آن است. کمبود موجودی در زمان و مکان مورد نیاز می تواند بسیار مضر باشد.

در عین حال، موجودی را می توان به عنوان یک بدهی در نظر گرفت (نه به معنای حسابداری). یک موجودی بزرگ خطر فساد، سرقت، آسیب یا تغییر تقاضا را به همراه دارد.

به این دلایل، مدیریت موجودی برای مشاغل با هر اندازه ای مهم است. کسب‌وکارهای کوچک معمولاً سهام را به صورت دستی پیگیری می‌کنند و با استفاده از فرمول‌های صفحه‌گسترده (Excel) نقاط و مقادیر مجدد سفارش را تعیین می‌کنند. کسب و کارهای بزرگتر از نرم افزار تخصصی برنامه ریزی منابع سازمانی (ERP) استفاده خواهند کرد.

استراتژی های مدیریت موجودی در هر صنعتی متفاوت است: یک انبار نفت قادر است مقادیر زیادی از موجودی را برای دوره های زمانی طولانی ذخیره کند و به آن اجازه می دهد تا منتظر افزایش تقاضا بماند. در حالی که ذخیره سازی نفت گران و مخاطره آمیز است – آتش سوزی در بریتانیا در سال 2005 به میلیون ها پوند خسارت و جریمه منجر شد – هیچ خطری وجود ندارد که موجودی آن خراب شود یا از مد بیفتد. برای مشاغلی که با کالاهای فاسد شدنی یا محصولاتی که تقاضا برای آنها بسیار حساس به زمان است – به عنوان مثال، تقویم های 2021 یا اقلام فست مد – معامله در موجودی کالا یک گزینه نیست و عملکرد نادرست در مورد زمان یا مقدار سفارش ها می تواند پرهزینه باشد.

شرکت‌هایی که زنجیره‌های تامین و فرآیندهای تولیدی پیچیده‌ای دارند، ایجاد تعادل بین ریسک‌های ناشی از مازاد موجودی و کمبود دشوار است. برای دستیابی به این تعادل، شرکت ها چندین روش را برای مدیریت موجودی، از جمله برنامه ریزی به موقع (JIT) و MRP استفاده میکنند.

برخی از شرکت ها مانند شرکت های خدماتی موجودی فیزیکی ندارند و بنابراین باید به مدیریت فرآیند خدمات متکی باشند.

حسابداری برای موجودی

موجودی یک  دارایی جاری را نشان می دهد  زیرا یک شرکت معمولاً قصد دارد کالاهای نهایی خود را در مدت زمان کوتاهی، معمولاً یک سال، بفروشد. قبل از اینکه موجودی در ترازنامه قرار گیرد باید به صورت فیزیکی شمارش یا اندازه گیری شود. شرکت‌ها معمولاً سیستم‌های مدیریت موجودی پیچیده‌ای را دارند که قادر به ردیابی سطوح موجودی در زمان واقعی است.

موجودی با استفاده از یکی از سه روش محاسبه می شود: هزینه یابی بر اساس اول و اول (FIFO) . هزینه یابی آخرین در اولین خروجی (LIFO) ؛ یا هزینه یابی میانگین موزون . حساب موجودی معمولاً از چهار دسته جداگانه تشکیل شده است: 

1. مواد خام – نشان دهنده مواد مختلفی است که یک شرکت برای فرآیند تولید خود خریداری می کند. این مواد باید قبل از اینکه یک شرکت بتواند آنها را به کالای آماده برای فروش تبدیل کند، کار قابل توجهی را پشت سر بگذارد.
2. کار در فرآیند (که به عنوان کالای در حال فرآیند نیز شناخته می شود ) – نشان دهنده مواد خام در فرآیند تبدیل شدن به محصول نهایی است.
3. کالاهای تمام شده – محصولات تکمیل شده ای هستند که به راحتی برای فروش به مشتریان یک شرکت در دسترس هستند.
4. کالا – نشان دهنده کالاهای نهایی است که یک شرکت از یک تامین کننده برای فروش مجدد در آینده خریداری می کند.

روش های مدیریت موجودی

روش های دیگری برای تجزیه و تحلیل موجودی وجود دارد. اگر شرکتی مکرراً روش حسابداری موجودی خود را بدون توجیه معقول تغییر دهد، احتمالاً مدیریت آن تلاش می‌کند تصویر روشن‌تری از کسب‌وکار خود ترسیم کند. SEC از شرکت‌های دولتی می‌خواهد که  ذخایر LIFO را افشا  کنند که می‌توانند موجودی‌ها را تحت هزینه‌یابی LIFO با هزینه‌یابی FIFO مقایسه کنند. ²

برخی از این روش‌های مدیریتی عبارتند از: تولید به‌ هنگام (JIT)، برنامه‌ریزی مواد مورد نیاز (MRP)، مقدار سفارش اقتصادی (EOQ) و فروش روزانه موجودی (DSI) .

مدیریت درست در زمان (JIT) :

این مدل تولیدی در دهه 1960 و 1970 در ژاپن ایجاد شد. تویوتا موتور ( TM ) بیشترین سهم را در توسعه آن داشته است. ¹این روش به شرکت ها این امکان را می دهد که صرفه جویی قابل توجهی در پول و کاهش ضایعات با حفظ موجودی مورد نیاز خود برای تولید و فروش محصولات داشته باشند.

 مدیریت موجودی JIT می تواند مخاطره آمیز باشد. اگر تقاضا به طور غیرمنتظره ای افزایش یابد، ممکن است تولیدکننده نتواند موجودی مورد نیاز خود را برای برآورده کردن این تقاضا تامین کند، که به اعتبار آن نزد مشتریان لطمه می زند و کسب و کار را به سمت رقبا سوق می دهد. حتی کوچکترین تاخیرها نیز می تواند مشکل ساز باشد. اگر ورودی کلیدی «در زمان مقرر» وارد نشود، ممکن است یک گلوگاه ایجاد شود.

برنامه‌ریزی مواد مورد نیاز (MRP) :

این روش مدیریت موجودی وابسته به پیش‌بینی فروش است، به این معنی که تولیدکنندگان باید سوابق فروش دقیقی داشته باشند تا برنامه‌ریزی دقیق نیازهای موجودی را امکان‌پذیر کنند و این نیازها را به موقع با تامین‌کنندگان مواد ارتباط برقرار کنند. ناتوانی در پیش‌بینی دقیق فروش و برنامه‌ریزی خرید موجودی منجر به ناتوانی سازنده در انجام سفارش‌ها می‌شود.

مقدار سفارش اقتصادی (EOQ) :

این مدل در مدیریت موجودی با محاسبه تعداد واحدهایی که یک شرکت باید با هر سفارش دسته‌ای به موجودی خود اضافه کند، استفاده می‌شود تا هزینه‌های کل موجودی خود را کاهش دهد و در عین حال تقاضای مصرف‌کننده ثابت را فرض کنیم. هزینه های موجودی در مدل شامل هزینه های نگهداری و راه اندازی می باشد. مدل EOQ به دنبال این است که اطمینان حاصل کند که مقدار مناسبی از موجودی در هر دسته سفارش داده شده است، بنابراین یک شرکت مجبور نیست مرتباً سفارش دهد و موجودی اضافی در دسترس نباشد. فرض می‌کند که بین هزینه‌های نگهداری موجودی و هزینه‌های راه‌اندازی موجودی تعادل وجود دارد، و هزینه‌های موجودی کل زمانی به حداقل می‌رسد که هزینه‌های راه‌اندازی و هزینه‌های نگهداری به حداقل برسد.

روز فروش موجودی (DSI) :

یک نسبت مالی است که میانگین زمان در روز را نشان می دهد که یک شرکت برای تبدیل موجودی خود، از جمله کالاهایی که در حال انجام هستند، به فروش می رسد. DSI همچنین به عنوان میانگین سن موجودی، روز موجودی موجود (DIO)، روز در موجودی (DII)، روز فروش  در  موجودی یا موجودی روز شناخته می شود و به روش های مختلفی تفسیر می شود. این شکل که نقدینگی موجودی را نشان می‌دهد، نشان‌دهنده چند روز موجودی موجودی فعلی یک شرکت است. به طور کلی، DSI کمتر ترجیح داده می شود زیرا نشان دهنده مدت زمان کوتاه تری برای پاک کردن موجودی است، اگرچه میانگین DSI از صنعتی به صنعت دیگر متفاوت است.

حذف مکرر موجودی می تواند نشان دهنده مشکلات شرکت در فروش کالاهای نهایی یا منسوخ شدن موجودی باشد. این همچنین می‌تواند پرچم‌های قرمز را با توانایی شرکت برای ماندن در رقابت و تولید محصولاتی که در آینده برای مصرف‌کنندگان جذاب باشد افزایش دهد.